درباره "خطابه" (1)

مفهوم «خطابه» یا «قدرت نطق و بیان» به معنای سخنرانی عمومی تاثیرگذار یا هنر استفاده از زبان به شیوه ای موثر برای ترغیب مخاطب به پذیرفتن چیزی است. شاید پیشینه مفهوم خطابه به هزاران سال پیش برمی‌گردد. پیش فرض بنیادین این مفهوم، این است که شیوه ارائه یک بحث یا استدلال در ترغیب و اقناع مردم به پذیرفتن یا نپذیرفتن چیزی بسیار تاثیرگذار است. شواهد زیادی از این ایده حمایت می کنند؛ برای نمونه اینکه یک سیاستمدار موفق مهارتهای ارتباطی ضعیفی داشته باشد، در عمل غیرقابل تصور است. اما آیا این مهارت فقط نوعی سبک و شیوه سخن گفتن است که درصدد حمایت از محتوای سخنان و قبولاندن آنها به مخاطب است؟

غالباً درباره سیاستمداران این چنین گفته می شود که معمولاً سخنان بی معنا بر زبان می آورند، اما آنچه را می گویند با چنان قاطعیت و اعتقاد راسخی می گویند که ما گرایش به باور کردن این سخنان پیدا می کنیم، دست کم در مواقعی که آنها در موضع مخالف ما هستند(بدیهی است در مواقعی که موضع ما و سخنران یکی است، در باور به آن موضوع مصمم تر و راسخ تر می‌شویم). از سوی دیگر اگر نتوانید خرد و دانش را به مخاطبان، هم قطاران یا نسل بعدی خود به طور موثری منتقل کنید، از ارزش آنها کاسته می شود.

از نظر ارسطو خطابه شامل ارتباط متقابل میان سه عنصر منطق(Logos/Logic)، اعتبار یا درستی سخن(Ethos/Credibiliry) و همدلی و ارتباط(Pathos/Empathy) با مخاطب است. بنابراین می توان گفت ترکیبی از استدلال روشن، داوری درست و مهارتهای ارائه و ارتباط موثر است که قدرت بیان یا خطابه واقعی را تعریف می کند. یک خطیب واقعی کسی است که همواره آگاه و مطلع است و هرگز متعصب، ناآگاه و بی اطلاع سخن نمی گوید.